Zin of onzin van verpakkingen rond groenten en fruit

Langer houdbaar

“De houdbaarheid van verse producten is wellicht de belangrijkste functie. Groenten en fruit zijn ‘levende’ producten die blijven ademen na de oogst. Respiratie zorgt voor zuurstofopname en CO2-afgifte, wat bij sterk respirerende groenten en fruit, zoals champignons en broccoli, kan leiden tot snel bederf. Door groenten en fruit op de juiste manier te verpakken, kan de respiratie vertraagd worden waardoor de producten langer vers blijven en voedselverlies tegengegaan wordt.”

Minder beschadigingen

“Daarnaast bieden verpakkingen ook bescherming tijdens het transport. Vooral belangrijk bij kwetsbare soorten, zoals aardbeien en bessen. Deze vruchten kunnen zonder verpakking snel beschadigd raken. Verpakkingen worden ook gebruikt om onderscheid te maken tussen bijvoorbeeld biologische en niet-biologische producten of tussen bepaalde variëteiten van groenten en fruit. Dit is vooral van belang om aan de kassa de producten juist te verrekenen. Gebruiksgemak speelt ook een rol, hoewel dit minder een directe noodzaak is.”

Komkommer in plastic

Het gebruik van single-use verpakkingen probeert men zo veel mogelijk te beperken, maar ze worden in sommige gevallen nog steeds gebruikt, geeft Vermeulen toe. “Een typisch voorbeeld hiervan is de komkommer. Tijdens de zomermaanden zie je ze doorgaans zonder plastic verpakking in de winkelrekken liggen omdat ze snel geconsumeerd worden. In de wintermaanden worden ze vaak verpakt: enerzijds omdat ze dan uit Spanje komen en een langere weg afleggen naar de supermarkt, anderzijds omdat ze zo minder vocht verliezen waardoor ze langer houdbaar zijn.”

Herbruikbare verpakkingen

Een alternatief voor het verpakken van groenten en fruit kunnen herbruikbare verpakkingen zijn. “Heel wat supermarkten bieden zo’n herbruikbare zakjes aan, wat de consumenten ook aanzet om groenten en fruit zonder verpakkingen te kopen”, zegt Vermeulen. “Momenteel lopen er ook pilotprojecten om herbruikbare verpakkingen te ontwikkelen voor kwetsbare producten zoals champignons en aardbeien. De toekomst zal uitwijzen wat haalbaar is. Sommige groenten, zoals bijvoorbeeld broccoli, zullen moeilijk blijven om zonder verpakking te verkopen: bij transport in bulk zou het te veel beschadigd raken.”

Duurzaam plastic

Consumenten beschouwen papieren verpakkingen doorgaans als een duurzamere keuze dan plastic. “Papier biedt niet altijd een beter alternatief voor plastic”, weet Vermeulen. “Papier laat bijvoorbeeld zuurstof door, wat de houdbaarheid van respirerende groenten niet ten goede komt. Onbehandeld papier kan ook niet zo goed vocht vasthouden, waardoor het ondergeschikt is voor sommige groenten en fruit. Behandeld papier (met een speciale coating binnenin) biedt wel mogelijkheden, maar vaak is dit moeilijker te recycleren. Plastic heeft een slechte reputatie, maar de technologie rond plastic verpakkingen is sterk geëvolueerd waardoor het mogelijk is om volledig recycleerbare plastic verpakkingen te ontwikkelen. Met een goede afvalinzameling en recycling kan plastic een duurzaam materiaal zijn.”

Onverpakte seizoensgebonden producten

Het vinden van een balans tussen duurzaamheid en houdbaarheid blijft een uitdaging voor de sector. “Herbruikbare verpakkingen hebben de voorkeur, maar single-use verpakkingen blijven in bepaalde gevallen nodig om voedselverlies tegen te gaan”, besluit Vermeulen. “Het is een uitdaging voor de consument om herbruikbare zakjes steevast te gebruiken én bewust te kiezen voor lokale en seizoensgebonden producten, die vaak onverpakt worden aangeboden.”